🏡 Przejdź do Wislon.tv
D
Dala - podkreślenie rozpoczęcia jakiejś czynności, np: nie móg ślyźć i dala sie drzyć Danina - dawniej podatek gminny Darciuch - osoba mówiąca za głośno. Darmo, darymnie - nadaremnie Darzyć sie, wydarzyć sie - darzyć się, poszczęścić się, obrodzić Debrza - wądół, dół Dekiel, dekielek - pokrywa, przykrywka Denko, dynko - dno Despet, despecić - robić cos na przekór, na złość Despetnik, despetny - mężczyzna złośliwy i dokuczający innym, robiący cos na przekór, na złość. Destamynt, destamont - testament Dinks - przedmiot, lub jego część, która może służyć do wszystkiego i do niczego Diobeł – diabeł, ale też np. niegrzeczne dziecko. Dłopolyniec - mężczyzna złośliwy i dokuczający innym. Dłozartek - mężczyzna złośliwy i dokuczający innym. Dłozarty – umiejący komuś przygadać, wytknąć złe cechy lub zachowania. Dłubacka - uciążliwa, powolna praca, dłubok – osoba wolno pracująca Dnieć - świtac Do - do, ale też, jako przedrostek z czasownikiem, z reguły odpowiada literackiemu "z" np. dobić - zbić, doloć, doprać - zbić mocno, Do ludzi - między ludźmi, iść do ludzi - iść między ludzi Do zadku - do tyłu, na koniec Dobytek - również gospodarstwo Dockać sie, docekać sie - doczekać się Docna - do końca Docyckać - dossać do końca Dodnia - bardzo wcześnie rano, o świtaniu Dogmyrać sie - doszukać się czegoś Dognać - dogonić Dognać - dopędzić Dojdziony - dojrzały, dogotowany, dopieczony Dojimyntu, dojimontu, dojimyntnie - doszczętnie, całkiem, dogłębnie, do końca, wszystko Dokumentnie - dokładnie Dokrzty - do końca, do okruszka, ale też bardzo, np. dokrzty był biydny - był bardzo biedny Doloć - pobić kogoś Dołospuku - do rozpuku Doobkoła - dookoła Dopiykać - dokuczać Dopolony - dożarty, kłótliwy, złośliwy Dopolynnia - przed południem Dospomogać, dospomóc - dopomagać, wspomagać Dostać wciyry - otrzymać lanie Dostoły - dojrzały zwykle o owocach, zbożu, roślinach, itp. Dostrzeżenie - dopilnowanie, strzyc - pilnować Dościubać - nazbierać, ściubiać - zbierać, gromadzić Dowołać mu/ji - nakrzyczeć na kogoś, wygarnąć komuś Doziyrać - doglądać Doźrałe, doźrały - dojrzałe, dojrzały Drabinkos - karierowicz Drandyga - wielka kobyła; w przenośni: niezgrabna a wysoka kobieta. Drapac - pazury na kołach do spulchniania ziemi, kultywator Dreuch - pogardliwie o kokocie (kogucie) Drob, drab - łobuz, ale również rodzaj podkrakowskiego kolędnika (dawniej pachołek, strażnik miejski) Drobić - kruszyć np. chleb Druślok - cedzak, durszlak Druzba, druchna - niezamężne/nieżonaci świadkowie pary młodej Drwigi - drwinki, żarty, kpiny. Dryblas - wielkiego wzrostu chłop, chłopisko. Dryg - zdolność do czegoś Drypcić - drobić kroki przen. niecierpliwić się Drzeć łyka, drzeć ze skóry - odzierać ze skóry (kogo), obdzierać (przeceniając towar), oszukiwać. Drzewina - drzewina, małe drzewo owocowe Drzyć, darcie/a (z kiym) - drzeć, ale również krzyczeć, darcie/a - krzyki, drzyć się - krzyczeć, także drzeć pierze Drzyskóra, derus - łakomiec, lichwiarz. Drzystek - ktoś lub coś małego Dubeltowo - dwukrotnie, ale też wielokroć Duca, ducka - okrągły kosz pleciony z wikliny, w ducke - dużo, ale równiez przezwisko kobiety niskiej i otyłej Duchym - szybko, ale również znaczy - koniecznie Dudławe drzewo - spróchniałe, puste w środku Dudrok - osoba powolna w pracy. Dugo - długo Dugocki - bardzo długi np. kij Duldać - pić łapczywie Dunoj, dunaj - głęboka rzeka Dupa - dupa, tyłek, ale również tył, np. trzymo bat za dupom Dupa rozlazło - osoba nieumiejąca należycie pracować. Dupa wołowo - osoba niepozbierana, nieudolna, ociężała, itp. Dupcyć, dupcyj - uprawiać seks Dupek - maść w kartach, ktoś mało warty Dupiatka - dobrze zbudowana kobieta, dziewczyna o kształtnym tyłku. Dupiaty, dupiato - mężczyzna czy kobieta z dużymi tyłkami Dupne - duże, wielkie Dupnonć - ukraść, uderzyć lub spaść z impetem czegoś Dupowaty (w karku) - niezdara, niezguła Durmać - ssać, ciągnąć wciągając mocno policzki, zaspakajać łaknienie Durzyć, nadurzyć - buntować, podbuntowywać Dusa - dusza, ale również; rdzeń, środek, dusza Dusa cłowiek - dobry człowiek Dusić sie - kaszleć, brakować komuś powietrza Duzecko - dużo Dwoić - mówić w drugiej osobie liczby mnogiej w przeciwieństwie do najedno, czyli w I.os. liczby poj. Dwojak, dwojok - podwójny garnek Dworus – osoba pracująca, bądź mieszkająca we dworze, także: osoba wywyższająca się i zarozumiała. Dybel, dyble - kołek, kołki Dychać - ciężko oddychać, sapać Dychnąć - odpocząć Dyć - przecież, ano Dybać, zdybać - czatować, dopaść kogoś Dyl - deska w podłodze Dyndać - wisieć, ale równocześnie kiwać się, poruszać, telepać Dyrdać, wdyrdy, wdyrcki - iść pieszo, w dyrdy, w dyrcki - pędem Dziada, dziaduś, dziod - dziad, żebrak, ktoś mało rozgarnięty Dziadek - dziadek, mężczyzna, który ma wnuki jest dziadkiem nawet dla swoich dzieci, wtedy mównią "nasi dziadek" Dziadoski - żebraczy, zły, coś źle zrobione Dziadostwo - coś mało wartościowe, źle zrobione, zepsute Dziadówać - dziadować, żyć biednie, uciążliwie dopraszać się czegoś Dziadówaty - biedny, byle jaki Dziadówka - osoba w złej sytuacji materialnej. Dziadunio – grzecznie o starszym mężczyźnie. Dziady - łachmany, niepotrzebne rupiecie, cos niepotrzebnego Dziady go bijo - wymiotuje Dziady ido w konty - zmierzcha Dziadyga - osoba nie dbająca o ubiór. Dziadzio – grzecznie o starszym mężczyźnie. Dziamdzia – osoba mlaskająca przy jedzeniu, ale też człowiek nienadający się do pracy; osoba powolna w pracy, jeść powoli, długo żuć, mówić bardzo wolno. Dziedzina - kawał ziemi, ziemski (gospodarski) spadek Dzik – dzika świnia, osoba stroniąca od kontaktów z innymi, wstydliwa. Dzikus, dzikuska – osoba niecywilizowana, osoba stroniąca od kontaktów z innymi, wstydliwa. Dzińdzioły - bzdury, rzeczy nieprawdziwe Dziod - osoba w złej sytuacji materialnej, lekceważąco i obraźliwie o mężczyźnie bezpłodnym, lekceważąco o osobach starych. Dziopa - młoda dziewczyna, panna. Dzioucha, dziewucha, dzieucha, dziousecka, dziousysko - dziewczyna, dziewczynka Dzióbaty - ktoś po przebytej ospie, z dziobami na twarzy Dziuk –, mężczyzna złośliwy i dokuczający innym Dziuka – choroba przewodu pokarmowego u bydła, kobieta złośliwa i dokuczająca innym. Dziyrzok, dziyrzoń - dzierżak, dłuższa część cepów Dziywa - stara panna. Dziywka - służąca, niezależnie od stanu cywilnego Dziyża - naczynie do wyrabiania ciasta Dzyndzel - coś wystającego, wiszącego Dźwigać - podnosić coś, ale również nieść coś ciężkiego Dźyyys! - widzisz, popatrz, zobacz, podziwiaj od: widziys - widzisz.