🏡 Przejdź do Wislon.tv
P
Pacan - głupiec Paciórki (pociórki) - paciorki, koraliki Pachać, pochać - ciężko oddychać, dychać Pagrótka - przyzba, wał usypany z ziemi dokoła podmurówki chaty wiejskiej, czasem przykryty deskami Palice - palce Palnonć, polnonć - uderzyć, np. polnoń w łeb - uderzyć w głowę, polnonć batym - uderzyć batem Palować - wbijać pale w określonych miejscach Pamuła - część strychu, poddasza, na połączeniu dachu z powałą. "Zeby pamuła pod pamułe wlazła - żeby się rodziny połaczyły, np. w wyniku małżeństwa dzieci". Pan-łociec, pani-matka - teściowie Pani młoda, panna młoda - na weselu: po ślubie i przed ślubem Paper, poper - bardzo młody chłopak Paprok, paprac - ktoś niedokładny, brudzący (wcześniej dotyczyło niedbałego malarza) Parasolka - parasol Parhan (parhon) - parkan Parlamenter - przebiegły gaduła Pałyga - kawałek lichej ziemi, gruntu Parobek - mężczyzna w wieku ok. 20 lat, najęty do pracy w gospodarstwie, przen. młody chłopak Paruchy - kluski na parze Parzyć pogworki - prowadzić niezobowiązująca rozmowę Paskuda, paskudztwa, paskudy - szkoda, krzywda, coś nieprzyjemnego, psoty Paskudnik - osoba robiąca na złość, na paskudę Paskudny - brzydki, nieładny Paskudzić - robić paskudę Poskudówać - robić komuś na złość, robić komuś szkodę Pasować - być dopasowany Pasować sie - mocować się z kimś Pasterz, pasterka - służąca w wieku ok. 15 lat, np. do pasienia krów, gęsi, itp. Pasy - dzwon z drewnianymi szprychami (zwykle drewnianymi), które są następnie okuwane rafą (metalową obręczą) Paści - wnyki, sidła, ale również rzeczy stare, niepotrzebne Paśkudny - szkodnik, robiący komuś na złość, powodujący swoim działaniem czyjąś szkodę. Paśkudnik - wzdęcie krowy, w wyniku objedzenia się świeżych roslin pastewnych (chycić paśkudnika) Patrzeć sie, patrzy mi sie - pasuje mi, należy mi się Pawiki, powiki - wiązka pawich piór np. do czapki krakowskiej Pawonz, pawonzek - długi gruba żerdź do utrzymywania zboża lub siana na wozie Pazucha - pacha, pod pazuchą - pod pachą Pażać, pożać - parzyć, ale też np. przez pokrzywy Pecka - kamienny narożnik pod budowę budynku, beton którym oblany jest słupek ogrodzenia Pempkówka, pempkowa wodka - imbirówka, wódka z imbirem, specjalnie "tworzona" na chrzciny i dla położnic. Pelentać się, palentac się - plątać się Pepik - Czech lub ktoś, kto długo przebywał w Czechach i powrócił (od czeskiej wersji zdrobnienia imienia Jan (Jasiek)) Permoda - pięknisia, modniara Perlik, pyrlik - młotek do tłuczenia kamieni, ale: polnońc pyrlikiym - uderzyć kogoś pięścią Piecorconka, garus - zupa z suszonych owoców Piekurot - dokuczliwy (o kimś) Pijocyna, pijok - alkoholik Pijawki, pijowki - bardzo młode odrosty drzew i krzewów Piechota - fasola podłużna, sadzona bez tyczek Piechty (na piechty) - pieszo Pieprzyć trzy po trzy - mówić nie do rzeczy Piere htere (idiom) - od czasu do czasu, czasami, na odczepkę Pierdzieć - puszczać bąki Pierdoła - niedorajda, Piezać - wyjadać co lepsze, wypiezała bigos - wyjadła mięso z bigosu Pinda - podlotek płci żeńskiej, obecnie słowo obraźliwe Pinkolić - robić coś źle, lub mieć to w nosie Pipa - kran u beczki z piwem, często z pompką Piszyngier - "andrut" z nadzieniem karmelowym lub czekoladowym Piechota - groch lub odmiana grochu Piekurot - ktoś dożarty, uciążliwy dla otoczenia Pierdzieć - puszczać bąki Pióro - sprężyna, resory u wozu lub auta Pitolić - mówić rzeczy niedorzeczne, ale również coś wolno i byle jak ciąć, nieczysto grać na instrumencie Pitomy - oklapły, smutny, czujący się bardzo zmęczony; po prostu "padnięty" Pitwać - ciąć, kroić coś tępym nożem, pitu-pitu - krojenie tępym nożem Pitwak - tępy nóż, Pisak - flamaster Piyrwiostka - dziewica Piyrwy - najpierw Piździć - mocno wiać Pizgnoć, pizdnonć - porwać, ukraść, uderzyć, rzucić Piźniynty, piźgniynty - pomylony, głupawy Piździ - mocno wieje wiatr, lub zadymka Peni, plyni - plenne, urodzajny np. plyni rok (w zimnioki) - urodzajny w (ziemniaki) Plewić - pielić Platfus - płaskostopie Plac - podwórko, ale również plac targowy, targ, targowica, zrobić plac - znaleźć zdecydowanych klientów Plewniak, plewniok - prosiaczek, małe prosię Plezie się - jakoś leci, (ale: uplezło się - udało się wyjść z kłopotu) Plucha - słota Pluskiewka - pinezka Płac; do płacu mu sie niesie - zbiera mu sie na płacz Płachta - kawałek tkaniny, prześcieradło, lub płótno do przenoszenia trawy jako paszy Płanety - ciężkie deszczowe chmury Płanetnicy - czarnoksiężnicy, którzy sterują pogodą Płasc, płosc - palto, płaszcz Płatew, płotew - belka poprzeczna pomiędzy stragarzami, na niej opiera się krokiew w więźbie dachu Płazy - grubo cięta tarcica budowlana (pniak cięty wzdłuż) Pniok - pień Pocciorz, pocciorka - listonosz, listonoszka Pochmurać - zachmurać się, zadumać się, posmutnieć Pocynić, łucynić - zaczarować kogoś Pociasek, pociosek - łopatka do wygarniania wegli z pieca chlebowego Po ćmoku - po ciemku, po nocy bez światła, w ciemności Pod, pod niym - pod, ale również łón był pod niym - urodził się po nim. Podchlebiać sie - nadskakiwać komuś Pogmysać, pokmysać - zamieszać, pomieszać Poharatać - poranić kogoś lub pokłócić Pod Bogiym - jak Boga kocham Podać się (na kogo) - być podobnym do ojca lub matki, wrodzić się w kogoś Podgłupiasty - niemądry, głupkowaty Podkład, podkłod - jajko dawane pod kurę by zniosła następne Podlić sie - upadlać się, spadać nisko moralnie Podolić - podołać Podołek - wgłębienie tworzące się z przodu w spódnicy, w sukni lub w fartuchu przy uniesieniu ich brzegów lub przy siadaniu, Podomka - szlafrok Podołek - wklęsłość, wgłębienie w spódnicy, ogólnie kolana siedzącej osoby Pozdoryndzie, podoryndzie - obok, pod ręką, blisko siebie Podrajcyk - ten, który podpuszcza kogoś do zrobienia czegoś, podpuszczacz Podsiebitka - podbitka na powale Podplyź sie, pleź sie - podczołgać się cicho Podraza - infekcja chorobowa roślin Podufały - ktoś bardzo pewny siebie, wyniosły w stosunku do innych Poduzyć (kogo) - odurzyć, oćmić kogoś Podwołcyć - przeszyć zwinięty w wałek rąbek materiału Podwójci - wice-wójt Pofolgować - popuścić, poluzować, zwolnić Poganiać kónie - powodzić konie np. przy orce Pogwarka, pogworka - pogawędka, sympatyczna rozmowa Poharówany - porysowany, podrapany Pojda - (pajda) kromka np. chleba z masłem (kanapka) Pokos - rząd skoszonej siana, innych roślin pastewnych lub zboża Pokrom - poza (krom-zamiast), pokrom łocy - poza oczami, za plecami Polana, błonie, błonia - łąka Pole - podwórko, otwarta przestrzeń, grunt Polus, poluch - człowiek, zwierzę lub ptak spędzające większość czasu na polu Polepa - gliniany sufit, glina przyklejona do powały Po łomacku - iść po ciemku, w ciemności szukając drogi rękoma Położyć - urodzić, od słowa "połóg", stąd też: "połonka" - położnica. Pomadki - nie zawinięte czekoladki Pomierchany, pomiyrchany - pomierzwiony Pomstówać - pomstować, odgrażać się, wyklinać Pomylony - psychicznie szwankujący na umyśle Pomyrdany - pomieszany, ale tez ktoś działający pochopnie Pomyślónek - rozważne działanie i myślenie Pomrzeć, pomrzyć - umrzeć Pomietło - pomiotło, miotła do czyszczenia pieca chlebowego, przen: popychadło Poniechtory, poniektory, poniektóry - niektóry Pono - podobno, prawdopodobnie Ponsowy - pąsowy, tylko o dużej chuście zawiązywanej na głowie Po pańsku - literackim językiem Poplecina - górne zakończenie plecionego płotu Popod, pod - blisko np. lasu Popśnić się - pogorszyć sie w jakiejś dziedzinie, zepsuć się (o kimś, czymś żywym) Poprawiny - drugi dzień wesela Popyrtaniec - sowizdrzał, narwaniec Po próźnicy - daremnie, bez potrzeby, na próżno Popyrtany - mało rozważny, narwany, mało poważny Portki - spodnie Porozka - zaraza Pospółka - coś zmieszanego ze sobą pół na pół Pościybać, pościubiać - ściagać coś nitką przy cerowania, poskładać drobiazgi w kupkę, lub "grosz do grosza" Pośmiatać - pozmiatać Potarasić - podeptać, ale również potarasić kogoś czyli lekko go "naruszyć" :-) Potucha, nie dawać potuchy - podpuszczanie, nie buntować kogoś, nie podpuszczać kogoś Powała - belkowany sufit Powiostka - pisemne zawiadomienie, wezwanie, kurenda Powrósło - wiązanie ze słomy Pozucić - o zwierzetach: poronić np. krowa pozuciyła czyli poroniła. Potkulek - drąg podpierający kulę (wasąg) w wozie, tzw. rafioku Potsobni - ułożony pod siebie, ujeżdżony (o koniu) Potym - następnie Pozryć sie - pokłócić się Poźgać - pokłuć kogoś lub coś, pognieść ziemniaki, poruszać Poźryć - spojrzeć Póć haf, pódze haf - chodź tu Północek - zdrobniale północ Półpanek, Półpani - ktoś z bogaty wyrosły z gminu Półwozie - przednia lub tylna część wozu (wozy można było rozkładać) Pómoc - pomocnik, pomocnicy przy pracach budowlanych Pómarcófka - naczynie o objętości pół miarki Półlitrok, półlitrocek - garnek półlitrowy Pómału - powoli Póskrzynek - przegródka mająca wieko w skrzyni Póśtu - chodź tu, zawołanie na zwierzę Ptyś - ekler Potok - strumyk Powróz - gruby sznur Pozdłuski, podłuski - wzdłuż Prasnąć - uderzyć, "poprać", "sprać" - pobić Prandykować sie - kłócić się ostro (też: zryć się) Prosacki - żebraczy, dziod (baba) prosacki - żebrak, żebraczka Prymna, prymno - o pannie, młodej kobiecie: wspaniała, świetna, elegancka Prazyć - smażyć Przebrać kogo - przewyższyć kogoś Przebździongać sie - przetwierać się, wchodzić i wychodzić bez potrzeby, otwierając i zamykając drzwi (też: przetwiyrać sie) Przecak, przecok - zagon poprzeczny na końcu stajonka, przecyć - obrabiać przecak, ale również obrabiać (włócyc, drapać) stajonko w poprzek Przechera, przechyra - ktoś, kto lubi się przekomarzać, ktoś kłótliwy Przecnonć sie - ocknąć się, przebudzić się Przegadówać się - delikatna kłótnia Przegarlać, przegorlać - przesadzać, podpuszczać kogoś, prowokować kogoś do gadania większych głupstw. Przegnać - przepędzić Przegnity - zgniły, przegniły Przeinacyć - przekręcić Przekazować sie, przekazówać sie - przechwalać się, chełpić się czymś Przeklentnik - ten który dużo przeklina Przelewac - handlarz krowami i świniami Przelonknonć sie - przestraszyć się Przełaz, przełazek - wcześniej: ławeczka przy płocie, która umożliwiała przejście przez płot. Obecnie: furtka między posesjami bliskich sasiadów, bez konieczności wychodzenia na drogę. Przepadnoć, przepadnonć (przez coś) - potknąć się (o coś) Przepowiadac - zapiewajło, ten który intonuje piosenki i pieśni Przeskocka - panna, która straciła cnotę Przespać dziywkę - przespać się z dziewczyną Przespanica - panna z dzieckiem Przestemp - korzeń rośliny czarodziejskiej (w bajkach) Prześciyradło - obrus, a lit. „prześcieradło” to płachta. Przetwiyrać się - wchodzić i wychodzić bez przerwy otwierając przy tym drzwi, Przewdzioć - przebrać Przewłóka, przewłócka - przebranie odzieży, bielizny, pościeli Przezbywać się - przekomarzać się Przeźradło - lustro Przodek - przód, ale również przednia część wozu bo zadek - to tylnia część Przódy - przedtem Przybiyrać se (do głowy) - martwic się, przejmować Przybylejaceć - stać się "belejaki", zaniemóc Przycies, przycioska - belka spodnia konstrukcji drewnianej Przychodzić (do kogo) - być rodziną (familią) z kimś Przydołować, zadołować - przechować sadzonki tymczasowo w ziemi, przed ostatecznym sadzeniem. Przyfanzolić - przyłożyć (uderzyć) komuś Przyjymnoś ku sobie - życzliwość do kogoś Przykłotnik - pierwszy, duży snop na wozie Przykarcić - skarcić Przykopa - urwiste wzniesienie, pagórek Przykrzyć się - nudzić się, tęsknić za kimś Przylepiec - plaster opatrunkowy Przyłodziywa, przyłodziywek - odzienie, Przylyś - przyjść, przywlec się Przy nadzieji (być) - być w ciąży Przypiyrać - upał i zaduch przed deszczem, ale jak "babe przypiyro" to lepiej zejść jej z oczu Przyrembki - kliny w koszuli, łączą szyjkę z rękawami Przyrodzenie, przyrodzynie - męskie narządy rozrodcze Przyryhtówać - przysposobić, przyrządzić, przygotować Przyprzonska (sprzenganie) - przyprzężenie drugiego konia do wozu, zwykle sąsiedzkiego Przytarasić - przydeptać Przytrzeć - domłocić brakującą część, np. na ziarno do siania, także np. skaleczyć Przywdziywać - ubierać coś na siebie Przywilije - narowy, właściwości charakteru, Psi - niejadalny, Psiaga - wagina, ale również znaczenie coś zmarszczonego, np. psiaga kapusta - pomarczona kapusta, niepełnowartościowa. Psiakrew, psiokrew - przekleństwo, słabsze to "psiakrzes" Psikać - kichać Psiojucha - (psia krew)określenie kogoś niedobrego Psiomać - zła matka Psiora, psiorka, psiorki - marne, nieduże owoce Psiwiara, psiowiara - osobie której nie należy wierzyć Psuj - ktoś kto bez przerwy cos psuje, o koniu - Psujowaty - zły, zepsuty Psy wiysać (na kimś) - idiom: ciągle mieć do kogoś uwagi Pu - ku, do; np. pu lasowi - ku lasowi, pod las Pucówa - mocne lanie Pucować - coś czyścić dokładnie Pularys, puligarys - portfel Pudlista - kapusta bez wykształconej głowy, nieraz pusta w środku Pudrabek - półdrabek, boczna drabina wasągu Puklory - gatunek jabłek Puszyć się - wynosić się nad innych, pysznić się Pychy, pysie - pucołowate policzki Pyncok - gruba kasza Pypeć - narośl (odcisk, nagniot) na języku u kurcząt i bardzo młodych kur od twardego ziarna Pyrchać - uporczywie kaszleć Pyrlik - duży młot Pysny - wybredny